Μύθος και τραγωδία στην αρχαία Ελλάδα

Σε αυτόν εδώ τον τόμο -που θα τον ακολουθήσει όσο γίνεται γρηγορότερα κι ένας δεύτερος- αποφασίσαμε να συγκεντρώσουμε εφτά μελέτες, δημοσιευμένες στη Γαλλία και στο εξωτερικό, γιατί αυτές ακριβώς οι εργασίες εντάσσονται στα πλαίσια μιας κοινής έρευνας, που γίνεται εδώ και πολλά χρόνια κι έχει γι' αφετηρία της τη διδασκαλία του Louis Gernet.
Τι εννοούμε ακριβώς με τον τίτλο Μύθος και τραγωδία; Οι τραγωδίες, βέβαια, δεν είναι μύθοι. Αντίθετα μάλιστα, μπορεί κανείς να υποστηρίξει πως το τραγικό είδος εμφανίζεται στο τέλος του 6ου π.Χ. αιώνα, όταν η γλώσσα του μύθου δεν βρίσκεται πια σε άμεση επαφή με την πολιτική πραγματικότητα της πόλης. Ο χώρος του τραγικού τοποθετείται ανάμεσα σε δύο κόσμους και αυτή ακριβώς η διπλή αναφορά, δηλαδή, από τη μια μεριά στον μύθο (που ανήκει, σύμφωνα με τη νέα αντίληψη, σ' έναν περασμένο χρόνο, αλλά ζωντανό ακόμη στις συνειδήσεις των ανθρώπων), και από την άλλη μεριά, στις νέες αξίες (που αναπτύσσονται τόσο γρήγορα με την πόλη του Πεισιστράτου, του Κλεισθένη, του Θεμιστοκλή, του Περικλή) αποτελεί μιαν από τις πρωτοτυπίες αυτού του χώρου και το ίδιο το "κίνητρο" της τραγικής δράσης. Μέσα στην τραγική σύγκρουση, ο ήρωας, ο βασιλιάς, ο τύραννος εμφανίζονται να ενεργούν και να δεσμεύονται στα πλαίσια ακόμη της ηρωικής και μυθικής παράδοσης, η λύση όμως του δράματος τους ξεφεύγει: γιατί, δεν δίνεται ποτέ από τον μοναχικό ήρωα, αλλά εκφράζει πάντα τον θρίαμβο των συλλογικών αξιών που επιβάλλει η νέα δημοκρατική πόλη.